กฎหมายและมาตรฐานการจัดการขยะและของเสียในคลินิก ที่เจ้าของต้องรู้!

การจัดการขยะและของเสียในคลินิกต้องปฏิบัติตามกฎหมายและข้อบังคับของกระทรวงสาธารณสุข เพื่อป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพประชาชนและสิ่งแวดล้อม โดยมีกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้องคือ

1. กฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง

พ.ร.บ. การสาธารณสุข พ.ศ. 2535 และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม

• กำหนดให้สถานพยาบาลมีหน้าที่ในการจัดการขยะติดเชื้อให้ถูกต้อง

• ห้ามทิ้งขยะติดเชื้อลงในสถานที่ที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อประชาชน

• เทศบาลหรือองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) มีอำนาจควบคุมการจัดการขยะติดเชื้อ

พ.ร.บ. โรงพยาบาลเอกชน พ.ศ. 2541

• กำหนดให้สถานพยาบาลเอกชนต้องมีระบบบริหารจัดการขยะติดเชื้อที่ปลอดภัย

• พ.ร.บ. ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535

• ควบคุมการกำจัดขยะที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

2. กฎกระทรวงและประกาศที่เกี่ยวข้อง

กฎกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยการจัดการขยะติดเชื้อ พ.ศ. 2545

• ขยะติดเชื้อจากสถานพยาบาลต้องแยกจากขยะทั่วไป

• ต้องมีถุงหรือภาชนะบรรจุขยะที่เหมาะสมและมีเครื่องหมายระบุประเภทขยะ

• ขยะติดเชื้อต้องถูกขนส่งและกำจัดโดยวิธีที่ได้รับอนุญาต

ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง แนวทางการจัดการขยะติดเชื้อในสถานพยาบาล

• กำหนดมาตรฐานสำหรับการรวบรวม ขนส่ง และกำจัดขยะติดเชื้อในสถานพยาบาล

• คลินิกต้องทำสัญญากับบริษัทที่ได้รับอนุญาตให้กำจัดขยะติดเชื้อ

2.แนวทางปฏิบัติในการจัดการขยะและของเสียในคลินิก

(1) การแยกขยะและภาชนะบรรจุ

• ขยะติดเชื้อ ต้องแยกออกจากขยะทั่วไป และบรรจุใน ถุงสีแดง

• ขยะอันตราย เช่น สารเคมี ยาหมดอายุ บรรจุใน ถุงหรือภาชนะสีเหลือง

• ขยะทั่วไป เช่น กระดาษ พลาสติกที่ไม่ปนเปื้อน บรรจุใน ถุงดำ

• ขยะรีไซเคิล เช่น ขวดพลาสติก แยกเก็บเพื่อนำไปรีไซเคิล

(2) การจัดเก็บขยะติดเชื้อ

• ต้องมี ภาชนะบรรจุขยะที่มีฝาปิดมิดชิด และวางในพื้นที่ที่กำหนดเฉพาะ

• หากต้องเก็บขยะติดเชื้อไว้นานกว่า 1 วัน ต้องเก็บในตู้เย็น หรือพื้นที่ที่มีอุณหภูมิไม่เกิน 4°C

• ห้ามวางขยะติดเชื้อปะปนกับขยะทั่วไปหรือในที่สาธารณะ

(3) การขนส่งขยะติดเชื้อ

• ต้องใช้ พาหนะที่ได้รับอนุญาตจากกรมควบคุมมลพิษ และต้องมีสัญลักษณ์ "ขยะติดเชื้อ"

• บริษัทที่รับขนส่งขยะติดเชื้อ ต้องมีใบอนุญาตจาก กรมควบคุมมลพิษ หรือหน่วยงานท้องถิ่น

• ต้องมีเอกสารกำกับขยะติดเชื้อ เช่น ปริมาณ วันที่ขนส่ง และปลายทางการกำจัด

(4) การกำจัดขยะติดเชื้อ

• ขยะติดเชื้อต้องถูกกำจัดโดยวิธีที่ปลอดภัย เช่น:

• เตาเผาอุณหภูมิสูง (>1,200°C)

• การอบด้วยไอน้ำแรงดันสูง (Autoclave)

• การบำบัดด้วยสารเคมี (ใช้ในบางกรณี)

• ห้ามทิ้งขยะติดเชื้อในถังขยะปกติหรือท่อระบายน้ำ

3. การรายงานและตรวจสอบ

• คลินิกต้องมี บันทึกข้อมูลการกำจัดขยะติดเชื้อ และต้องแสดงให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบเมื่อร้องขอ

• องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เช่น เทศบาลหรือ อบจ. มีหน้าที่ ตรวจสอบและกำกับดูแล การจัดการขยะติดเชื้อในพื้นที่

• หากมีการละเมิดข้อกำหนด อาจถูก ปรับหรือพักใช้ใบอนุญาต

4. บทลงโทษกรณีไม่ปฏิบัติตาม

• หากคลินิกไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดของกระทรวงสาธารณสุข อาจได้รับโทษดังนี้:

• โทษปรับตาม พ.ร.บ. การสาธารณสุข สูงสุด 50,000 บาท

• โทษจำคุกสูงสุด 1 ปี หรือทั้งจำทั้งปรับ

• หากพบการทิ้งขยะติดเชื้อโดยไม่ถูกต้อง อาจถูกสั่ง ปิดกิจการชั่วคราว และถูกเพิกถอนใบอนุญาตประกอบกิจการ

การขออนุญาตการจัดการขยะและของเสียสำหรับคลินิก

เพื่อให้การจัดการขยะติดเชื้อในคลินิกเป็นไปตามกฎหมายและข้อกำหนดของกระทรวงสาธารณสุข คลินิกต้องดำเนินการขออนุญาตและทำสัญญากับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

1. หน่วยงานที่ต้องติดต่อ

• เทศบาล หรือ องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.)

  • เป็นผู้รับผิดชอบหลักในการกำกับดูแลการจัดการขยะติดเชื้อในพื้นที่

  • คลินิกต้องติดต่อ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) หรือ สาธารณสุขอำเภอ เพื่อแจ้งและขอคำแนะนำเกี่ยวกับการกำจัดขยะติดเชื้อ

  • เทศบาลหรือ อบจ. อาจมีบริการรับกำจัดขยะติดเชื้อโดยตรง หรือแนะนำบริษัทที่ได้รับอนุญาต

  • 
    

• กรมควบคุมมลพิษ (PCD)

  • ดูแลเกี่ยวกับการขนส่งและกำจัดขยะติดเชื้อทั่วประเทศ

  • หากต้องการข้อมูลเกี่ยวกับบริษัทกำจัดขยะที่ได้รับอนุญาต สามารถตรวจสอบได้ที่เว็บไซต์ www.pcd.go.th

  • บริษัทเอกชนที่ได้รับอนุญาตให้กำจัดขยะติดเชื้อ

  • คลินิกสามารถเลือกทำสัญญากับบริษัทที่ให้บริการรับขนส่งและกำจัดขยะติดเชื้อ

  • บริษัทที่ได้รับอนุญาตจะมีใบอนุญาตขนส่งขยะอันตรายจาก กรมควบคุมมลพิษ

  
  

2. ขั้นตอนการขออนุญาตและดำเนินการจัดการขยะและของเสียสำหรับคลินิก

การแจ้งขออนุญาตทิ้งขยะติดเชื้อ

สถานที่ติดต่อ:

• สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) หรือ

• สำนักงานเทศบาล หรือ องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.)

• 
  

เอกสารที่ต้องใช้

• ใบอนุญาตประกอบกิจการคลินิก

• เอกสารรับรองจากแพทย์ผู้ดำเนินการคลินิก

• แผนการจัดการขยะติดเชื้อของคลินิก (การแยกขยะ, การจัดเก็บ, และการส่งกำจัด)

• ข้อมูลบริษัทที่ทำสัญญากำจัดขยะ (ชื่อบริษัท, ใบอนุญาต, และแผนการขนส่งขยะ)

 หมายเหตุ: ในบางจังหวัด เทศบาลอาจมีข้อกำหนดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการขนส่งและกำจัดขยะติดเชื้อ

การทำสัญญากับบริษัทรับกำจัดขยะติดเชื้อ

สถานที่ติดต่อ

• บริษัทเอกชนที่ได้รับอนุญาตจากกรมควบคุมมลพิษ หรือ

• เทศบาล/อบจ. ที่มีบริการกำจัดขยะติดเชื้อ

ขั้นตอน

• เลือกบริษัทที่ได้รับอนุญาตให้ขนส่งและกำจัดขยะติดเชื้อ

• ทำ สัญญาจัดเก็บและกำจัดขยะติดเชื้อ กับบริษัท

• แจ้งข้อมูลบริษัทให้หน่วยงานท้องถิ่นทราบ

• บริษัทจะจัดเก็บขยะติดเชื้อจากคลินิกตามรอบที่กำหนด

หมายเหตุ:

ขยะติดเชื้อต้องถูกกำจัดโดยบริษัทที่มีใบอนุญาตถูกต้องเท่านั้น

คลินิกต้องได้รับใบรับรองจากบริษัทที่ทำการกำจัดขยะ เพื่อนำไปใช้เป็นหลักฐานในการตรวจสอบ

การบันทึกข้อมูลและรายงาน

คลินิกต้องเก็บบันทึกข้อมูลการกำจัดขยะติดเชื้อ

• ปริมาณขยะที่ผลิตในแต่ละเดือน

• วันที่ส่งขยะให้บริษัทกำจัด

• เอกสารรับรองการกำจัดขยะจากบริษัท

สถานที่ยื่นรายงาน:

• เทศบาล หรือ อบจ. ในพื้นที่

• สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) อาจขอตรวจสอบเอกสาร

• หมายเหตุ:หากไม่สามารถแสดงเอกสารการกำจัดขยะติดเชื้อได้ คลินิกอาจถูกตรวจสอบและถูกปรับ

3. บทลงโทษหากไม่ปฏิบัติตาม

หากคลินิก ไม่แยกขยะติดเชื้อหรือไม่จัดการขยะตามกฎหมาย อาจได้รับโทษดังนี้:

• โทษปรับและจำคุก

• ปรับสูงสุด 50,000 บาท (ตาม พ.ร.บ. การสาธารณสุข)

• จำคุกสูงสุด 1 ปี หรือทั้งจำทั้งปรับ หากขยะก่อให้เกิดอันตรายต่อสาธารณะ

• การเพิกถอนใบอนุญาตคลินิก หากละเลยการจัดการขยะติดเชื้ออย่างต่อเนื่อง